چرا انتصاب معصومه آباد بهعنوان سفیر جنجالی شد؟
تاریخ انتشار: ۱۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۵۱۷۷۲
روزنامه سازندگی نوشت: معصومه آباد را میشناسید؟ احتمالاً بسیاری او را میشناسند و برخی نیز او را نمیشناسند. این چندان اهمیتی ندارد. آنچه اهمیت دارد، این است که او با مدرک دکترای باروری اخیرا به سمت سفیر ایران در فنلاند انتخاب شده است.
این در حالی است که سابقه اجرایی ایشان فقط به عضویت در دو دوره شورای شهر تهران محدود میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اکنون باید از وزارت خارجه و وزیر این دستگاه و البته از رئیس جمهور که احکام سفرا را امضا میکنند، پرسید با چه رویکردی و براساس چه سابقهای معصومه آباد سفیر ایران در فنلاند شده است؟ پای چه کسانی دیگری در میان است که به گفته ایشان وزارت خارجه ۶ ماه با وی رایزنی میکرده تا او این پست را قبول کند رابطه دانش تخصصی و ماموریتی که سفیر باید عهده دار باشد چه میشود؟
اگر این مجلس، مجلس بود و نمایندگان آن وکیل دولت بودند باید برای همین امر و فقط همین تصمیم و انتخاب، وزیر خارجه را استیضاح و برکنار میکردند. جای سوال است آیا مجلس نمیخواهد به چنین موضوعی ورود کند؟ البته بعید است. چه آنکه برخی از نمایندگان مجلس که سابق بر این در شهرداری و شورای شهر بودند، نمیگذارند اساساً چنین موضوعاتی مطرح و بررسی شود. پس این آخرین تصمیم از این دست نخواهد بود و دولت با چنین مجلسی این راه را به جای شایستهسالاری ادامه خواهد داد. با این حال، لازم است یادآوری کنیم، موضوع اساساً از کجا آغاز شد.
هفته گذشته بود که نام معصومهآباد به عنوان سفیر جدید ایران در فنلاند در خروجی رسانهها قرار گرفت؛ «معصومهآباد» به پیشنهاد وزیر امور خارجه و تایید ریاست جمهوری به عنوان ششمین سفیر زن در تاریخ روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی انتخاب شد.
آباد در این مسئولیت جدید جایگزین «فروزنده ودیعتی»، سفیر کنونی ایران در هلسینکی شد. وی سابقه عضویت در شورای شهر تهران در دورههای سوم و چهارم را داشته و در تجارب و مسئولیتهای وی هیچ سابقه فعالیتی در حوزه سیاسی و روابط دیپلماتیک دیده نمیشود. از زمانی که خبرا انتصاب او به عنوان سفیر جدید ایران در فنلاند توسط رسانهها اعلام شد این انتخاب با واکنشهای مختلف و حاشیههایی همراه شده است؛ قرار گرفتن نام او در لیست افرادی که در دوران شهرداری محمد باقر قالیباف، املاک نجومی دریافت کردهاند همچنین عدم تطبیق مدرک تحصیلی و دانش تخصصی وی (دکتری بهداشت باروری) با مسئولیت جدید و نداشتن تجربه عملی در عرصه فعالیت دیپلماتیک از اهم این حاشیهها بوده است.
آباد، اما معتقد است الزاما کسی که در دانشگاه روابط بینالملل را مطالعه نکرده باشد به این معنا نیست که نتواند در روابط دیپلماسی مفید و موثر واقع شود.
مراتب رسیدن به سفارتمعصومه آباد در پاسخ به چگونگی انتصابش به عنوان سفیر جدید ایران در فنلاند به ایسنا گفته «زمانی که مهمانهای خارجی به وزارت امور خارجه ایران دعوت میشدند از من به عنوان سخنران یا مدعو دعوت میشد و این ارتباط مستمرا انجام میگرفت تا اینکه از وزارتامور خارجه برای همکاری بیشتر با من تماس گرفتند.»
آباد با بیان اینکه ابتدا فکر میکرده که سطح این همکاریها محدود بوده و در همین میزان حضور در جلسات و سیاستگذاریهای دیپلماسی است، بیان کرد که «پیشنهاد دادند که شما را به عنوان سفیر در یکی از کشورها انتخاب کرده ایم.» آباد فرآیند انتخاب خود را معطوف به بازه زمانی «شش ماهه، مذاکره و مشورت با افراد صاحبنظر و کارشناسان وزارت امورخارجه» میداند که در نهایت «پاسخ مثبت به این انتخاب داده است». وی در نهایت بیان کرده که جمعبندی این موضوع و فرآیند انتخاب خود به عنوان سفیر «یک سال طول کشیده» و اضافه کرده که البته «من اطلاعی از فرآیند انتخاب این امر نداشتم.»
چالش بیارتباطی مدرک تحصیلی با حرفه دیپلماتیکمعصومهآباد در مورد بیارتباط بودن سوابق تحصیلی و اجرایی خود با منصب سفیر که در روزهای اخیر مورد نقدهای جدی قرار گرفته، توضیح داده که «آخرین مدرک تحصیلی من دکترای باروری است و من به عنوان استاد دانشگاه ۲۰ سال است که تدریس میکنم و از زمانی که نوجوان و دانشآموز بودم فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشتهام. به خصوص در دو دهه اخیر در مسئولیتهای اجرایی خود در حوزه دیپلماسی به ویژه دیپلماسی عمومی و شهری حضورفعال داشتهام که شامل مباحث و چالشهای زیست محیطی از قبیل آلودگی هوا، حمل و نقل عمومی، بازیافت و تفکیک زباله و مسائل حوزه فرهنگی و اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر برسلامت بود.»
آباد در ادامه و در راستای دفاع از ناهمخوانی و بیارتباطی تجربه کاری و مدرک تحصیلیاش با کار در دستگاه دیپلماسی بیان کرد که «قریب به ۴ سالی که به همراه همسرم در ماموریت کشور انگلستان زندگی میکردیم همچنان با جامعه ایرانیان خارج از کشور در مراکز دانشجویی (کانون توحید و مرکز اسلامی لندن) همکاری داشتم.
معصومهآباد در ادامه و در دفاع از سمت جدید خود میگوید: «من در کنفرانس متروپلیس به خصوص در راهبردهای مطرح شده در حوزه مدیریت شهری حضور فعالی داشتم. اینگونه نیست که بگوییم من فقط دکترای باروری دارم. بله دکترای باروری تخصص من است که در دانشگاه با آن فعالیت میکنم، اما در حوزههای دیگر هم تجربه کسب کردهام. همانند بسیاری از سیاستمداران و کارگزاران فرهنگی و اجتماعی و سیاسی ما که ضمن اینکه در یک رشته مشخصی، دانشدانشگاهی کسب میکنند در رشته دیگری به همان نسبت تجارب ارزشمندی را به دست میآورند که هم ردیف مدرک دانشگاهی آنهاست.» آباد با بیان اینکه این موضوع دلیلی بر ناتوانی و ناکارآمدی فرد در حوزه مدرک غیردانشگاهی او نیست، اظهار کرد که «برای به دست آوردن این تجارب، بنده تمام طول خدمتم در منصبهای اجرایی مدیریت میکردم. حال یا این مدیریت در حوزهسلامت بوده و یا در حوزه مدیریت شهری بوده است.»
ارتباط تحصیل در زمینه روابط بینالمللآباد در پاسخ به این سوال که انتقاد اصلی به انتصاب شما به این مورد است که اساسا سفیر باید روابط و آداب و فنون دیپلماتیک بلد باشد، اما شما تجربه کافی در این حوزه ندارید، گفته که «روابط دیپلماتیک در واقع به معنای شناخت ظرفیتهای موجود در دو کشور و برقراری ارتباط صلح و دوستی بین دو ملت و دولت است. بله اگر کسی دانش روابط دیپلماتیک را در دانشگاه تحصیل کرده باشد، انتظار این است که آن فرد بتواند به بهترین شکل انجام وظیفه کند. اما این به آن معنا نیست که اگر کسی در دانشگاه روابط بینالملل را مطالعه نکرده باشد نتواند به همان اندازه در روابط دیپلماسی مفید و موثر واقع شود».
سفیر ایران در فنلاند در پاسخ به اینکه سفرا نمایندگان سیاسی کشورها محسوب میشوند و آیا تجربه سیاسی در انتخاب فردی به عنوان سفیر مهم نیست؟ گفته «ماموریتی که برای سفیر تعریف شده این است که با تاثیرگذاری مثبت بر افکار عمومی در حوزههای مختلف بتواند تصویر روشن و درستی از چهره نظام جمهوری اسلامی ایران به دولت و مردم میزبان آن کشور ارائه دهد. همچنین با تقویت و تنظیم مناسبات و روابط بین دو کشور ظرفیتهای فرهنگی و اجتماعی، سیاسی، اقتصادی جدیدی برای تعمیق روابط ایجاد کند، اما بخش دوم ماموریت یک سفیر مربوط به خدمات کنسولگری است. در واقع ماموریت سفیر، ارائه خدمات مناسب و ارزشمند شامل خدمات چهارگانه (تولد، مرگ، ازدواج، طلاق) به ایرانیان مقیم آن کشور و در شأن آنهاست.»
شائبه دریافت املاک نجومیهمچنان که اشاره شد از جمله انتقاداتی که از سفیر جدید ایران در فنلاند شده، قرار گرفتن نام او در لیست افرادی که در زمان شهرداری قالیباف املاک نجومی دریافت کردهاند، بوده و آباد ضمن رد و تکذیب این ادعاها «میگوید لیستی بیرون آمد که اسامی ۲۰۰۰ نفر در آن لیست بود و گفتند به این افراد از سوی شهرداری تهران املاکی با تخفیف واگذار شده است. اسم من نیز در آن لیست بود.»
آباد در مورد شائبه ذکر شده در مورد او همچنین صحت و سقم آن بیان کرد که «من از همان ابتدا عرض کردم که رابطهای با املاک نجومی ندارم، من نه مالک و نه بهرهبردار هستم و در ملک شخصی خودم زندگی میکنم. این جمله را تا روز آخر گفتم و وقتی قوه قضاییه تکتک آن ۲۰۰۰ نفر را بررسی کردند به من برائت دادند و گفتند این موضوع در خصوص من از اساس غلط است.»
سفیر ایران در فنلاند در ادامه و در این راستا اظهار کرد که «از اساس نسبت دادن مساله املاک نجومی به ما غلط بود و قوه قضائیه به ما برگه منع تعقیب داد و گفت این موضوع به هیچ وجه راستی و درستی ندارد و از اساس غلط است. اگر قوه قضاییه را به عنوان مرجع با صلاحیت بدانیم، منع تعقیب او کفایت میکند. من نامه منع تعقیب را دریافت کردم و این به معنی تبرئه من است. یعنی این امر را در خصوص من به جزء بررسی کردهاند و اثری از جرم نبوده که به من منع تعقیب دادهاند.»
آباد در ادامه طرح دوباره این موضوع را یک بازی سیاسی عنوان کرده و گفته که «اگر برخی پس از سالها این امر را تکرار میکنند یعنی خودشان نمیخواهند به روشنی این موضوع را بفهمند. هر کسی که علاقهمند پیدا کردن حقیقت است، میتواند به قوه قضاییه مراجعه کند و متوجه شود که اصل مطلب حقیقت دارد یا خیر؟»
معصومه آباد علت ترغیب و پذیرش این مسئولیت را در این دوره (دولت رئیسی) به دلیل حساسیت در شناخت و جایگاه زنان ایرانی میداند و در مورد اینکه چه چیزی باعث شده اصطلاحا سقفهای شیشهای موجود به زنان اجازه رشد و فعالیت در مناصب کلان را ندهد؟ اظهار کرد که «مقاومتهای مردانه در انتصابات زنان وجود دارد. من همیشه این مثال را میزنم که اگر بخواهیم نمره قبولی برای انتصاب در یک پست را ۲۰ در نظر بگیریم، زنان مجبور هستند از نمره بیست، ۴۰ بگیرند تا قبول شوند. البته این شرایط خوشبختانه تا حدودی در حال برطرف شدن است و گامهای بلندی برداشته شده است».
منبع: فرارو
کلیدواژه: معصومه آباد قیمت طلا و ارز قیمت موبایل سفیر جدید ایران در فنلاند سفیر ایران در فنلاند روابط دیپلماتیک دکترای باروری عنوان سفیر املاک نجومی معصومه آباد مدرک تحصیلی امور خارجه روابط بین منع تعقیب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۵۱۷۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تبلیغات منفی رسانههای غرب درباره فتح فاو توسط ایران
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: کتاب «سفیر انقلاب؛ خاطرات سفرای جمهوری اسلامی ایران در دهه اول انقلاب اسلامی» نوشته اللهکرم مشتاقی بهمنماه ۱۴۰۲ توسط انتشارات ایران منتشر و راهی بازار نشر شد. اینکتاب دربرگیرنده خاطرات ۱۰ سفیر جمهوری اسلامی ایران در دهه اول انقلاب است و شرایط سفارتخانههای ایران در آنبرهه زمانی را تصویر میکند. اینتصاویر چالشها و دشمنیهای خارجی جمهوری اسلامی ایران را هم در مقطع زمانی مورد اشاره نشان میدهند.
سفیرانی که خاطراتشان در اینکتاب ثبت و ضبط شده به اینترتیباند: حسن زمانی سفیر ایران در فرانسه، علی اکبر فرازی سفیر ایران در مجارستان، بهمن حسینپور سفیر ایران در تانزانیا و اتیوپی، احمد اجللوئیان سفیر ایران در رومانی و یونان، سیدجلال ساداتیان سفیر ایران در انگلستان، سیدرضا حاج زرگرباشی سفیر ایران در بلغارستان و نیکاراگوئه، سید محمدباقر سخایی سفیر ایران در دبی و قطر، رضا سعیدمحمدی سفیر ایران در کره شمالی، احمد دستمالچیان سفیر ایران در لبنان و محمود موحدی سفیر ایران در برزیل.
تا بهحال چهارقسمت در مرور و معرفی خاطرات سفرای حاضر در اینکتاب در مهر منتشر شده که در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعهاند؛
* «خاطره برگزاری مراسم نوروز توسط سفارت ایران در لندن / میگفتند فکر میکردیم سفارت شکنجهگاه دارد»
* «روایت ناکامی ضدانقلاب در بهمن ۶۳ از حمله به سفارت ایران در لندن»
* «خاطره فشار فرانسه به زنان ایرانی برای استفاده از عکسهای بیحجاب»
* «شروع کار سفارت در هتل و مذاکرات سفیر برای خرید جنگنده از اتیوپی»
در ادامه قسمت پنجم مرور کتاب «خاطرات سفیر» را میخوانیم؛
* قدم رو به جلوی بلغارستان برای نشاندادن حسن نیت به جمهوری اسلامی
سیدرضا حاجزرگرباشی از شهریور ۱۳۶۳ تا ۶۹ سفیر ایران در بلغارستان و نیکاراگوئه بوده است. او هم مانند دیگر راویان کتاب میگوید طی دهه ۱۳۶۰ بهدلیل عدم افتراق زیاد بین سران مملکت، خط و خطوط سیاسی در وزارتخانهها و وزارت امور خارجه رسوخ نکرده بود. نکته پرتکرار دیگر در خاطرات «سفیر انقلاب» که حاجزرگرباشی هم تکرارش میکند، این است که در دهه ۶۰ حال و هوای جبهه و ایثارگری و خدمت خالصانه، بین مسئولان کشور وجود داشت و بهخاطر ۲ دلیل گفتهشده، دهه ۶۰ دههای استثنایی بود.
یکی از خاطرات حاجزرگرباشی از دوران خدمتش، مربوط به دیدارهای او و دیگر سفرا با آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی است. او میگوید در اکثر اینملاقاتها که در دهه ۶۰ و دهههای بعد با آیتالله هاشمی رفسنجانی داشته، اینمساله قابل توجه بوده که هاشمی، مسائل اقتصادی را در اولویت قرار میداد و تسهیل در فروش نفت را از سفرا میخواست.
دستگاههای جاسوسی برای موید تور جنسی پهن کرده بودند اما او ضمن امتناع از پذیرش اینمساله، در اعتراض به پهنکردن دام مورد اشاره، سفر خود را نیمهتمام گذاشت. به اینترتیب بهخاطر اینرفتار دیپلمات ایرانی، قراردادی که قرار بود با مبلغ ۲۲۰ میلیوندلار انجام شود، با ۱۸۰ میلیوندلار منعقد شدسفیر پیشین ایران در بلغارستان میگوید اینکشور که روزگاری، مهد کمونیستهای اپوزیسیون بود، برای نشاندادن حسن نیت به ایران و برای برقراری روابط بهتر، اجازه فعالیتهای ضدانقلابی علیه جمهوری اسلامی را از آنها سلب کرد. ضمن روایت همینمساله است که صحبت از محسن رفیقدوست وزیر وقت سپاه میشود و حاجزرگرباشی میگوید رفیقدوست و معاون وزیر دفاع، در سالهای جنگ چندمرتبه به بلغارستان سفر کرده و خریدهای مهمی انجام دادند. یکی از خاطرات جالب سفیر پیشین ایران در بلغارستان درباره یکی از همینسفرهاکه امیر موید از مقامات وزارت دفاع در آن حضور داشته و برای یکمعامله نظامی به بلغارستان رفته است. حاجزرگرباشی میگوید دستگاههای جاسوسی برای موید تور جنسی پهن کرده بودند اما او که مردی مومن و متدین بود، ضمن امتناع از پذیرش اینمساله، در اعتراض به پهنکردن دام مورد اشاره، سفر خود را نیمهتمام گذاشت و به ایران برگشت. به اینترتیب بهخاطر اینرفتار دیپلمات ایرانی، قراردادی که قرار بود با مبلغ ۲۲۰ میلیوندلار انجام شود، با ۱۸۰ میلیوندلار منعقد شد.
* افتادن بین معرکه آشوبگران و مارگزیدگی آقای سفیر
پس از بلغارستان، محل ماموریت بعدی حاجزرگرباشی، نیکاراگوئه بوده که محرومیتها و محدودیتهای زیادی داشته است. یکی از خاطرات اینسفیر جمهوری اسلامی ایران در کشور یادشده، وجود گزندگان و مشکل ماگزیدگی است که برای او پیش آمد. در خاطرهای دیگر، حاجزرگرباشی، روزی در خیابان، خود را بین درگیری دو گروه ساندنیستها و کنتراها میبیند که بهواسطه تبحر راننده محلی، موفق میشود از معرکه بیرون آمده و جان سالم در ببرد.
* عشق وزیر فرهنگ نیکاراگوئه به امام خمینی
سیدرضا حاجزرگرباشی در خاطرات خود از ماموریت نیکاراگوئه از ارنستو کاردینال مارتینز وزیر فرهنگ اینکشور نام برده و از عشق و علاقه زیادش به امام خمینی گفته است. اینفرد سهبار در دوران حیات امام با ایشان در پاریس و تهران ملاقات کرد و هنگام رحلت امام خمینی نیز به سفارت ایران در نیکاراگوئه رفته و ضمن گریه شدید، قاب عکس امام را بوسید. ارنستو کاردینال مارتینز تا لحظه مرگ در سال ۲۰۲۰ بهعنوان یکی از علاقهمندان امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران در آمریکای لاتین شناخته میشد.
یکی دیگر از خاطرات سفیر پیشین ایران در نیکاراگوئه از اینکشور، درباره یکی از شهروندان السالوادور در ماناگوا است که سال ۱۳۶۷ رادیویی را بهنام جمهوری اسلامی ایران راهاندازی و شروع به پخش برنامه بهزبان اسپانیایی کرد. اینشخص براثر مطالعه کتابهای شهید مطهری مسلمان شد و جمعیتی حدود ۵۰ هزار نفر را همزمان به دین اسلام سوق داد و مسلمان کرد.
* دستهبندی مردمان کشورهای خلیجی بهروایت مقام اماراتی
سید محمدباقر سخایی از اردیبهشت ۱۳۶۳ تا تیر ۶۹ در دبی و قطر عهدهدار سفارت جمهوری اسلامی ایران بوده است. مواجهه اول او با ساکنان دبی به ایننتیجه و جمعبندی منجر شده که «برای برخی از اهالی امارات، ایران یک همسایه بزرگ، پر جاذبه و از نظر پزشکی بهخصوص چشمپزشکی قوی بود که هم به لحاظ نزدیکی و هم به لحاظ ارزانی در منطقه حرف اول را میزد. جمهوری اسلامی ایران مخصوصا شیراز محل مناسبی برای حضور اماراتیها و کل اهالی منطقه برای مراجعات پزشکی بود.» (صفحه ۳۱۱)
یکی دیگر از جمعبندیها و نتایج مشاهدات اینسفیر جمهوری اسلامی ایران، درباره روانشناسی مردمان حاشیه خیلج فارس است. سخایی میگوید هنگام پایان ماموریتش و خداحافظی از دبی، یکی از مقامات اماراتی به او گفته «کشورهای خلیجی دو دستهاند؛ ما و عمانیها صمیمی، گرم و صادقیم اما کویتیها، سعودیها و قطریها بدبین، متکبر و سرد هستند.» (صفحه ۳۱۴ به ۳۱۵)
اگر کسی در صحبتهای خود به وسعت کم و کوچکبودن قطر اشاره میکرد بسیار ناراحت میشدند و آن را تحقیرآمیز و توهین تلقی میکردند. گاهی طرف قطری میگفت برخی ایرانیها چنان با ما رفتار میکنند و حرف میزنند که گویی وسعت کم قطر به معنی فکر محدود و معلومات کم ما از جهان هستی استسخایی در سالهای دهه ۶۰ و دفاع مقدس در قطر حضور داشته و اولینسفیر جمهوری اسلامی ایران در اینکشور محسوب میشود، میگوید کشورهای عربی بهدلیل فضای متشنجی که رسانههای غربی ایجاد کرده بودند، تصور میکردند فتح فاو توسط ایران مقدمهای برای حضور جمهوری اسلامی در خاک آنها خواهد بود. او همچنین میگوید در سهچهارماه ابتدایی ماموریتش، همیشه دو نفر مسلح بهصورت مثلا نامحسوس همهجا او را تعقیب میکردند که ماموران حکومتی قطر بودند. او روایت جالبی از خلق و خو و رسم و رسومات اخلاقی مردم قطر دارد:
«در مهمانیها اگر یکمهمان خارجی طبق سنت آنها با دست غذا میخورد، بسیار خوشحال میشدند و آن را نشانه احترام به خود میدانستند. یا مثلا استفاده از تسبیح کهربا را نشانهای از دوستی و صمیمیت طرف مقابل با خود میپنداشتند. از سوی دیگر، اگر کسی در صحبتهای خود به وسعت کم و کوچکبودن قطر اشاره میکرد بسیار ناراحت میشدند و آن را تحقیرآمیز و توهین تلقی میکردند. گاهی طرف قطری میگفت برخی ایرانیها چنان با ما رفتار میکنند و حرف میزنند که گویی وسعت کم قطر به معنی فکر محدود و معلومات کم ما از جهان هستی است!» (صفحه ۳۲۴)
فشار رسانهای، سیاسی و تبلیغات دولت بعثی صدام حسین و متحدان غربی و عربیاش، باعث شکلگیری شرایطی شده بود که طی سالهای دهه ۶۰ کمتر هیات اقتصادیای حاضر میشد از قطر راهی ایران شود و سفرهای تجاری عموما یکطرفه و از ایران به قطر انجام میشدند.
یکی دیگر از خاطرات سخایی از ماموریت در قطر، درباره اطلاعات مردم مذهبی قطر از ایران و اصول اعتقادی کشورمان است. او میگوید تعداد زیادی از مذهبیهای قطر بر اینتصور بودند که ایران شیعه، سایر مذاهب اسلامی را کافر میداند و حتی آنها را مسلمان نمیداند. با اینوجود، سخایی خاطره جالبی از تاثیرگذاریِ آنروزهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه دارد. او میگوید «ولیعهد قطر به قدرت نفوذ فرهنگی وسیاسی ایران اشاره میکرد و میگفت عربستان سعودی میلیاردها دلار علیه شما خرج میکند، اما هرکجا وارد میشود میبیند جمهوری اسلامی پیش از او وارد شده است.» (صفحه ۳۲۷)
* ممنوعیت شکار پرندگان در ایران و رقابت شیوخ عرب برای گرفتن ویزا
اولینسفیر جمهوری اسلامی ایران در قطر روایت میکند ممنوعیت شکار پرندگان در ایران باعث شده بود شیوخ عرب برای رسیدن به اینگونه پرندگان، راه سایر کشورهای اطراف مثل افغانستان، پاکستان و ... را در پیش بگیرند. گاهی هم مقامات محلی ایرانی بهویژه در استانهای جنوبی کشور، قانون را به شیوههای گوناگون دور میزدند و شیوخ را برای شکار پرنده دعوت میکردند. اینمساله باعث شده بود موضوع اخذ ویزا برای سفر به ایران برای شیوخ به امری حیثیتی و رقابتی تبدیل میشد.
یکی از مسائل و موضوعات جالب درباره قطرِ دهه ۶۰، این است که بسیاری از مقامات و مدیران اینکشور در آنبرهه سواد خواندن و نوشتن نداشتند و بهواسطه نسبت فامیلی و عشیرهای پستهای حکومتی را اشغال کرده بودند. چون اینکشور با جمعیت اندک و سیاست درونگرایانه خود، نیازی به فعالیت گسترده اقتصادی نداشت و با فروش مقداری نفت و گاز، امور خود را پیش میبرد.
* دعوت شخصی رفیقدوست توسط رهبر کره شمالی
رضا سعیدمحمدی از مرداد ۱۳۶۵ تا ۶۷ سفیر جمهوری اسلامی ایران در کره شمالی بوده است. یکی از مهمترین خاطرات او درباره چرایی و چگونگی خرید موشکی ایران از کره شمالی است. او روایت میکند زمانیکه قذافی در اوج موشکباران ایران از سوی عراق، از ادامه همکاری موشکی با ایران عقبنشینی کرده و ژیروسکوپ موشکهای خود را از ایران خارج کرد، ژیروسکوپ موشکهای خریداری شده از کره شمالی که معمولا با کشتی به ایران حمل میشد و زمان زیادی میبرد تا به ایران برسند، جداگانه با هواپیما به ایران ارسال میشد تا مشکل موشکهای زمین مانده لیبیاییها برطرف شود. محسن رفیقدوست هم که در آنزمان وزیر سپاه بود، گاه برای امضای قرارداد یا پیگیری توافقهای انجامگرفته به کره شمالی سفر و با رهبر کره ملاقات میکرد. سعیدمحمدی روایت میکند، یکبار کیم ایل سونگ رهبر کره شمالی رفیقدوست و هیئت همراهش را شخصا به ضیافت نهار دعوت کرد؛ کاری که در عرف دیپلماتیک مرسوم نیست و معمولا همتای مقام مدعو، میزبانی اینگونه ضیافتها را به عهده میگیرد.
زمانیکه قذافی در اوج موشکباران ایران از سوی عراق، از ادامه همکاری موشکی با ایران عقبنشینی کرده و ژیروسکوپ موشکهای خود را از ایران خارج کرد، ژیروسکوپ موشکهای خریداری شده از کره شمالی که معمولا با کشتی به ایران حمل میشد و زمان زیادی میبرد تا به ایران برسند، جداگانه با هواپیما به ایران ارسال میشد تا مشکل موشکهای زمین مانده لیبیاییها برطرف شودروایت سفرهای رفیقدوست به کره شمالی و چگونگی مقابله ایران با کارشکنی موشکی لیبی پیشتر در قالب پروندههای دیگر در مهر منتشر شدهاند که در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعه هستند:
* «وقتی رفیقدوست پیش ژاپنیها تار سبیل گرو گذاشت/قذافی مدعی بود لیبی مسئول ربایش امام موسی صدر نیست»
* «چرا لیبی در کار موشکی ایران کارشکنی کرد و چگونه مستقل شدیم؟»
* مخالفت کره شمالی با فرهنگ برهنگی غرب
سفیر پیشین ایران در کره شمالی میگوید کیم ایل سونگ بهخلاف کره جنوبی بهشدت با ترویج فرهنگ غربی در کره شمالی مخالفت میکرد و از اینرو اجازه ورود مظاهر فرهنگ غرب به کشور را نمیداد. طبق روایتهای رضا سعیدمحمدی، فرهنگ برهنگی در جامعه کره شمالی وجود نداشت و زنان عموما در ملا عام با لباسهای بلند و پوشیده ظاهر میشدند. نکته جالب دیگر درباره اجتماع کره شمالی که در روایتهای سعیدمحمدی وجود دارد، این است که در مشاهداتش در خیابانهای کره شمالی هرگز اینعرف وجود نداشت که دختران و پسران هنگام پیادهروی یا حضور در اماکن عمومی، دست یکدیگر را بگیرند.
* اقبال فیلمهای ایرانی در کره شمالی
سعیدمحمدی میگوید در دوران ماموریتش در کره شمالی، فیلمهای ایرانی در اینکشور طرفداران زیادی داشتند و زمانی که هفته فیلم ایران در اینکشور برپا میشد، سینماها مملو از جمعیت میشدند. او درباره سلیقه سینمایی مردم کره شمالی نیز اینفراز را در خاطراتش دارد: «فیلمهای سینمایی عمدتا تاریخی و حماسی است و از نمایش فیلمهای مستهجن و غیراخلاقی در سینماها خبری نیست.» (صفحه ۳۷۵)
* چرایی رکود فعالیت دیپلماتیک سفارتخانهها
سفیر سابق ایران در کره شمالی در بخشی از خاطراتش، نگاه انتقادی به سیاستهای کاربردی و غیرکاربردی دارد و درباره رکود فعالیت سفارتخانههای ایران میگوید. باور سعیدمحمدی این است که «در حال حاضر، یکی از دلایل رکود فعالیت دیپلماتیک در اغلب سفارتخانههای ما در خارج کشور، همین دستورالعملهای ارسالی از مرکز و ترس سفرا از برخورد مرکز با آنان است. ایندستورالعملها بهظاهر در راستای تامین منافع ملی صادر میشود، اما در حقیقت برخلاف منافع ملی و مانع از تحرک دیپلماتهای ما در سراسر جهان است.» (صفحه ۳۸۰ به ۳۸۱)
* فساد اخلاقی وزارت خارجه در سالهای پیش از انقلاب
از دیگر نکات جالبی که رضا سعیدمحمدی به آنها اشاره میکند، وضعیت فساد در وزارت خارجه، پیش و پس از انقلاب است. به گفته او، مسجد وزارت امور خارجه در واقع همانسالن بزرگی است که در زمان رژیم طاغوت، سالن رقص و محل برگزاری شبنشینیهای اعضای ارشد اینوزارتخانه بود.
سعیدمحمدی میگوید «وزارت خارجه پیش از انقلاب به لحاظ اخلاقی یکی از آلودهترین دستگاههای دولتی بود. در همینرابطه، خانمهایی در اینوزارتخانه مشغول بهکار بودند که سابقه خوبی نداشتند و ادامه فعالیت آنها به صلاح محیط اداری ایندستگاه نبود، بهخصوص که شاهدان زیادی علیه آنها شهادت داده بودند. بنابراین تمام اینخانمها شناسایی و از وزارت خارجه اخراج شدند. برخی از آنها را که به احکام خود اعتراض داشتند و جرمشان سنگین نبود، بازنشسته کردیم.» (صفحه ۳۵۷)
ادامه دارد...
کد خبر 6091977 صادق وفایی